Sierpień to miesiąc, w którym rodzice dzieci rozpoczynających edukację przedszkolną zastanawiają się co można zrobić, żeby pierwszy dzień przedszkola był łatwiejszy zarówno dla dziecka, dla rodziców jak i dla nauczycieli. Pojawia się pytanie, jak można przygotować dzieci do pójścia do przedszkola.
Warto pomyśleć o tym wcześniej, nie zostawiać pracy na ostatnią chwilę. Jest to szczególnie ważne wtedy, kiedy wiemy, że rozstania, nowe sytuacje społeczne i poznawanie nowych osób nie należą do rzeczy łatwych dla naszego dziecka.
Okres adaptacji, w tym jego długość, zależy od samego dziecka. Każde dziecko ma inne potrzeby i inne trudności. Przeznaczenie około miesiąca na adaptację dziecka w przedszkolu wydaje się być bezpiecznym okresem. Trochę krócej może trwać adaptacja w przypadku dziecka, które przyszło do przedszkola ze żłobka lub innej placówki. Warto uzbroić się w cierpliwość jeśli dziecko ma już doświadczenie trudnej adaptacji w poprzednich miejscach lub problemy z rozstaniem z rodzicem.
Przed podjęciem decyzji o pójściu do przedszkola należy zastanowić się nad samą gotowością dziecka do podjęcia takiego wyzwania oraz przemyśleć sobie swoją własną – rodzicielską - gotowość. Bardzo rzadko jest tak, że dziecko w ogóle nie jest gotowe do pójścia do przedszkola. Może nie być gotowe na konkretne miejsce, przebieg wydarzeń lub na samo rozstanie, jednak przy odpowiedniej adaptacji i zapewnieniu dziecku poczucia bezpieczeństwa, w końcu zaczyna chodzić do przedszkola z przyjemnością. W powodzeniu przedszkolnej adaptacji pewną rolę odgrywa gotowość dziecka do przyjęcia opieki ze strony nowej osoby, gotowość na rozstanie z rodzicem a także gotowość samego rodzica na rozstanie z dzieckiem oraz to, czy potrafią zaufać doświadczonym nauczycielom, że ich pociechy będą bezpieczne w placówce.
PRZED PIERWSZYM DNIEM
Fajnym pomysłem jest to aby na tym etapie opowiedzieć dziecku, że będzie chodziło do przedszkola, czym ono jest i jak mniej więcej wygląda dzień w przedszkolu. Należy używać pozytywnych określeń wzbudzających poczucie bezpieczeństwa. Można obejrzeć okolice, przebyć trasę, którą będzie dziecko szło/jechało do przedszkola. Warto skorzystać z tzw. dni otwartych i zajrzeć do sal przedszkolnych, poznać panie nauczycielki. W bardzo korzystnej sytuacji są dzieci, które mają starsze rodzeństwo w danym przedszkolu i bywają tam często np. przy okazji uroczystości lub odbierania starszego brata czy siostry.
Rozmowy o przedszkolu powinny być konkretne i szczere. Bez straszenia, ale i bez zbędnego osładzania. Nie należy unikać informacji, że w przedszkolu dzieci zostają bez rodziców. Warto podkreślić, że w nowym miejscu każdy potrzebuje czasu, aby wszystkich dobrze poznać i poczuć się komfortowo. Pamiętajmy o tym, aby nie wymyślać jak będzie w przedszkolu jeśli tego nie wiemy. Kiedy dziecko zadaje pytanie na które nie znamy odpowiedzi, zwyczajnie przyznajemy, że nie wiemy ale możemy się tego dowiedzieć.
Warto dać dziecku przestrzeń na swobodne okazywanie różnych emocji, wyrażania swoich obaw i niezadowolenia. W procesie adaptacji dzieciom pomaga poczucie, że są wysłuchane i rozumiane, że mogą otwarcie dzielić się swoimi emocjami, obawami i pytaniami.
PIERWSZE DNI W PRZEDSZKOLU
Pierwszy dzień w przedszkolu może wyglądać różnie, wszystko zależy od dojrzałości samego dziecka, jak i jego cech osobowości. Jedno dziecko będzie nieśmiało zaglądać do Sali, drugie z dużą dozą pewności wchodzi i dołącza do grona rówieśników.
Trzylatek potrzebuje więcej czasu przejściowego aby przyzwyczaić się do nowego miejsca i nowych pań. Zdarza się dosyć często, że upatruje sobie jedną panią, której trzyma się blisko i przy niej czuje się najbezpieczniej. Pomocne w nawiązywaniu relacji z rówieśnikami jest to, że nowi opiekunowie są wrażliwi na potrzeby dziecka ale przy tym nic nie narzucają i potrafią czekać na moment gotowości do kontaktu. Trudności we współpracy z nowymi paniami mogą wynikać z początkowego braku zaufania, jednak z czasem to mija i dziecko wchodzi naturalnie w kontakt z nauczycielem i stosuje się do ustalonych zasad wewnątrz grupy.
Warto pamiętać, że najbardziej wskazane jest przeprowadzać adaptację powoli, aby nie cofać się kiedy okaże się, że coś zostało zrobione za szybko, niedokładnie. Zazwyczaj nacisk ze strony dorosłego, któremu zależy aby dziecko przystosowało się szybciej przynosi odwrotny skutek, cofa cały proces o kilka kroków. To właśnie rodzic najlepiej wie co pomoże jego dziecku, co go uspokoi i pozwoli poczuć się bezpiecznie. Dlatego jest to niezwykle ważne, żeby rodzic nie zmieniał nagle swojego podejścia do dziecka, które potrzebuje odczuwać, że relacja między nim a rodzicem nie ucierpi z powodu pójścia do przedszkola. Kontakt z nowymi osobami i z nowym miejscem jakim jest przedszkole może wywołać u dziecka cofnięcie się w rozwoju a przy tym pojawi się coraz większa potrzeba opieki ze strony bliskich.
Pierwsze dni pobytu dziecka w przedszkolu pokażą nam też z kim dziecku prościej się rozstawać. Dobrym pomysłem jest aby to właśnie ta osoba przejęła ten obowiązek na kilka pierwszych dni. Można ustalić z dzieckiem pewne rytuału pożegnania i bezwzględnie ich przestrzegać, bez zbędnego przeciągania i odraczania w czasie.
W trudnych momentach rozstania należy dziecku pomóc zrozumieć co się z nim dzieje, nie zagadywać, nie tłumaczyć potrzeby rozstania ale nazywać emocje jakie się pojawiają. Wzmacnia to jego poczucie bezpieczeństwa i zaufania.
Początkowy okres przedszkola to czas kiedy dziecku może być trudno nie tylko ze względu na pojawiające się emocje, niepewność i tęsknotę za rodzicem ale także z powodu zmęczenia. Ilość bodźców, nowy rytm dnia, nowe panie, sala, zabawki i otaczające dzieci mogą powodować przebodźcowanie. Jeśli istnieje taka możliwość dobrze jest odbierać dziecko wcześniej, wtedy kiedy jeszcze dobrze się bawi i ma niedosyt, niż wtedy gdy z dużą niecierpliwością czeka na swojego rodzica. Pozostawia to pozytywny obraz przedszkola, wzbudza ciekawość i nienasycenie danym miejscem, co może zaowocować większą chęcią pójścia do przedszkola w dniu następnym. W innym przypadku można dziecku złożyć wiążące zobowiązanie w jakiej porze dnia zostanie odebrany i tego ustalenia się trzymać. Małe dzieci nie posługują się zegarkiem ale doskonale znają się na rytmie dnia w przedszkolu i potrafią zauważyć, że rodzica nie ma w ustalonym czasie.
Drodzy Rodzice, kluczem do sukcesu jest wzajemne zaufanie w relacji Rodzic – Dziecko - Nauczyciel. Jedną z najważniejszych rzeczy, która ułatwi wszystkim adaptację jest otwarta komunikacja i wzajemny szacunek.